Opactwo Cystersów w Sulejowie, położone w dzielnicy Podklasztorze, to jeden z najlepiej zachowanych zespołów cysterskich w Polsce. Wybudowane w 1176 roku przez księcia Kazimierza Sprawiedliwego, było ośrodkiem duchowym, kulturalnym i gospodarczym regionu. W 2012 roku zostało wpisane na prestiżową listę Pomników Historii, co podkreśla jego wyjątkową wartość dla dziedzictwa narodowego.

Obok Jędrzejowa, Koprzywnicy i Wąchocka, opactwo sulejowskie należy do grupy dwunastowiecznych małopolskich opactw, które stanowią bezpośrednie filie francuskiego klasztoru cysterskiego w Morimond. Sulejów jest jedynym cysterskim opactwem warownym na terenie Polski z tak dobrze zachowanymi i silnie rozwiniętymi klasztornymi obwarowaniami późnośredniowiecznymi.

Przez wieki opactwo odgrywało ważną rolę w historii Polski. Było nie tylko miejscem modlitwy, ale również centrum gospodarki i kultury. W okresie najazdów tatarskich i krzyżackich jego umocnienia stanowiły ważny punkt obronny. Klasztor odwiedzali również polscy władcy, w tym Władysław Jagiełło, który miał tu przebywać przed wyprawą na Grunwald w 1410 roku.

Legenda głosi, że przed Bitwą pod Grunwaldem rycerze króla Władysława Jagiełły ostrzyli swoje miecze na jednej z kolumn kościoła, przygotowując się do starcia z Krzyżakami. A ślady tego wydarzenia można oglądać jeszcze dziś – mówi ojciec Augustyn Węgrzyn, proboszcz parafii.

Centralnym elementem kompleksu jest kościół św. Tomasza Kantuaryjskiego, wzniesiony w stylu romańskim. Świątynia, wybudowana przed 1232 r. ma formę trójnawowej bazyliki z transeptem, co jest typowe dla cysterskiej architektury sakralnej. Surowe i skromne wnętrze kościoła znakomicie uzupełniają nowożytne marmurowe i alabastrowe ołtarze, prospekt organowy, ambona i stalle. Kościół charakteryzuje się masywną bryłą, surową dekoracją oraz harmonijnymi proporcjami, co odzwierciedla ideały prostoty i funkcjonalności zakonu cysterskiego.

- Wnętrze naszej bazyliki zachowało liczne romańskie elementy, takie jak półkoliste arkady, sklepienia krzyżowe oraz bogato zdobione portale – wylicza ojciec Augustyn Węgrzyn.

Po klasztorze, który przylegał do kościoła od strony południowej została tylko jedna ściana, którą w latach 50. XX w. odbudowano do wysokości drugiej kondygnacji.

Jedyna ocalała część klasztoru to budynek kapitularza z 2 ćw. XIII w. ze sklepieniem wewnątrz wspartym na centralnej kolumnie o rzeźbionym kapitelu.

Sulejowem zaczęto się interesować już w poł. XIX wieku. W XX wieku wielokrotnie prowadzono prace konserwatorskie, remontowe i adaptacyjne na terenie zespołu. W latach 70. wykupiono z rąk prywatnych zabudowania w części północnej założenia i poddano je adaptacji na cele hotelowe. Cystersi wrócili do Sulejowa w 1986 r. Obecnie znajduje się tutaj przeorat zwykły, obsadzony przez cystersów z Wąchocka.

Sulejów trafił również na filmową mapę Polski. Kinowa historia Sulejowa skoncentrowana jest głównie w najbliższych okolicach Podklasztorza. To tutaj w filmie ,,Potop" przyjechał Kmicic (Daniel Olbrychski) wraz ze swoimi przybocznymi. Spotkał tu księcia Bogusława (Leszek Teleszyński), którego brawurowo próbował porwać – scena galopu i próby porwania nakręcona została na łące między opactwem a Pilicą. Tutaj również odbywały się konne wyścigi pomiędzy głównymi bohaterami ,,Janki": Janką i Julkiem.

źródło: Urząd Marszałkowski w Łodzi

Zobacz inne wiadomości